Macierz czy macocha?!!!

   Dziś, 4 grudnia tradycyjnie obchodzimy dzień św. Barbary. 

                                               

    Barbórka, jak familiarnie nazywają Świętą jej „podopieczni” patronuje ludziom każdej ciężkiej pod względem fizycznej pracy. Toteż w tym dniu świętują tradycyjnie górnicy węglowi, a także wszyscy pracownicy przemysłu wydobywczego, w tym odkrywek i kamieniołomów.

   

                                             

    Tradycyjnie kojarzy się Barbórka najczęściej z górnictwem węglowym, co implikuje kulturowe jej powiązanie ze Śląskiem i Ślązakami. Faktycznie to kultowe, najważniejsze święto na Śląsku.

                                       

        

    Polski prekursor przemysłu wydobywczego Stanisław Staszic nazwał górników podziemnym wojskiem, stąd też bierze się wielka cześć i estyma do górniczego munduru, jak najbardziej porównywalne z mundurem wojskowym.

    Nie będę opisywał obchodów tego święta ani też takich tradycyjnych i rytualnych imprez jak np. barbórkowe spotkania, imprezy artystyczne czy karczmy piwne. Skorzystam jednak z okazji tego śląskiego święta i przedstawię Wam krótki esej o kondycji Śląska i Ślązaków.

                                                 

 Na samym początku przytoczę jakże znaczące słowa bł. Jana Pawła II:

"Pragnę was jeszcze zachęcić, abyście nadal strzegli swojej tożsamości, pielęgnując więzi rodzinne, pogłębiając znajomość swojego języka (sic!)i starając się przekazywać swą bogatą tradycję młodemu pokoleniu".

Jan Paweł II, Papież

     Co jakiś czas w mediach ukazują się publikacje na temat współczesnej kondycji Śląska i Ślązaków. Solą w oku najczęściej staje się działalność Ruchu Autonomii Śląska. Działacze tego ruchu bardzo często są postrzegani raz jako nieszkodliwi utopiści, raz jako polityczni awanturnicy, świadomie działający na szkodę tego kraju. Obie te opinie są bezzasadne, odbiegają od rzeczywistego stanu rzeczy, mało tego, są krzywdzące dla Ślązaków, ludu o silnie rozwiniętej regionalnej tożsamości kulturowej, sięgającej ponad tysiąc lat! Bardzo mnie poruszył mail pewnej pani w programie telewizyjnym, która oświadczyła: "Jestem Dolnoślązaczką". Choć formalnie termin ten ma charakter geograficzno - administracyjny (niedobitki rdzennych mieszkańców Dolnego Śląska prawie, że zniknęły w czasie okupacji), jednakże świadczy już o odczuciu konkretnej tożsamości regionalnej, a to cieszy!!!

    Tutaj wypowiem się zatem, wyłącznie we własnym imieniu, pomijając szczegółowe dywagacje, połajanki czy autorytarne „prawdy”, o autonomii Śląska, języku śląskim i śląskiej narodowości.

                                                         

    

     Śląska autonomia jest oczywistym faktem politycznym. Została uchwalona przez legalną polską władzę 15 lipca 1920 r. poprzez nadanie województwu śląskiemu Statusu Organicznego. Bezprawnie została odebrana przez Krajową Radę Narodową 6 maja 1945 r. Dążenie zatem Ślązaków do autonomii swego regionu jest naturalne, mało tego, zobowiązuje ciała ustawodawcze czyli Sejm i Senat RP do jak najszybszego załatwienia tego problemu. Działacze Ruchu Autonomii Śląska stanowczo i jednoznacznie odcinają się od jakichkolwiek idei i działań secesyjnych, które niesłusznie i bezpodstawnie ruchowi temu się zarzuca!   Niestety, wewnątrz każdego ruchu istnieją radykałowie. Domagają się m. in. nowego kształtu administracyjnego województwa śląskiego w oparciu o kryterium etniczne. Śląsk zatem ma zajmować ten obszar, gdzie żyją Ślązacy. Nie bardzo mi się to podoba i przywodzi mi na myśl ponury przykład czystek etnicznych. Z drugiej jednak strony ambicje miasta Częstochowy czy też wyraźna niechęć mieszkańców Zagłębia Dąbrowskiego do śląskiej administracji nie stawia tego problemu aż tak jednoznacznie w sposób negatywny.
                                                       

    Język śląski jak najbardziej powinien mieć status języka regionalnego. Przemawia za tym wielość jego odmian czyli gwar, co jest porównywalne z charakterem i strukturą każdego języka narodowego. Przykład braci Kaszubów jest w odniesieniu do Śląska wymowny i transparentny. Oczywiście odpowiednia ustawa musi być poprzedzona publiczną debatą nie tylko z udziałem językoznawców, ale przede wszystkim tych najbardziej zainteresowanych czyli rdzennych Ślązaków i tych, którzy do śląskości się przyznają. 

    Wprawdzie Rada Języka Polskiego odmówiła mowie śląskiej tego przywileju, argumentując tę decyzję niejasno, powierzchownie i ex cathedra. Tym bardziej, że są w tym kraju również językoznawcy, którzy w mniejszym lub większym stopniu nie zgadzają się z decyzją Rady, dlatego też sprawa ta wcale nie jest definitywnie zamknięta

     Ślązacy byli i są nadal mentalnie ludem pogranicza polsko - niemieckiego( pomijam tu braci Morawian znad czeskiej granicy), toteż istnieją tu równolegle dwie opcje narodowościowe: polska i niemiecka. Skrajnym idiotyzmem jest antagonizowanie śląskich Polaków i śląskich Niemców, chociażby z tego prostego powodu, że zainteresowani sobie tego nie życzą! Tak Polakom jak i Niemcom ta Mała Ojczyzna była i jest najbliższa sercu, a ze Śląskiem zawsze się jednoznacznie identyfikowali.

                                                  

    Na koniec pozostaje jeszcze najbardziej drażliwa i kontrowersyjna kwestia narodowości śląskiej. Osobiście do niej się nie poczuwam, wybrałem bowiem opcję jednoznacznie polską. Wynika to z moich etnicznych korzeni: śląsko - niemiecko - mazowieckich, a parę dobrych pokoleń wstecz, w bocznej linii, także żydowskich.    Naturalnie mnie to chroni przed wszelką ksenofobią, bo gdybym taki był, to, przy porannym goleniu przed lustrem, musiałbym od razu popełnić samobójstwo.

Moja mama (etniczna Niemka), jej przyrodni brat (etniczny Niemiec), a także mój dziadek (ojciec mamy, syn Niemki spod Berlina) byli zdeklarowanymi Polakami.

     W czasie okupacji dziadek, podoficer rezerwy w wojsku pruskim, działał w polskiej konspiracji, jego pasierb był pilotem polskich dywizjonów RAF w stopniu kapitana, a mama wraz z tatą (syn Ślązaczki i warszawiaka) wychowali mnie na Polaka.
     Nie poczuwam się zatem jako zdecydowanie przynależny do narodowości śląskiej, co niej est jednoznaczne z tym, że ona dla mnie istnieje! Poczucie tej narodowości kształtowało się przez stulecia jako opór przeciwko germanizacji i równie brutalnej polonizacji, gdzie Ziemia Śląska traktowana była jako niemal kolonialna zdobycz, a lud tej ziemi jako obywatele pośledniejszej kategorii.

                                          

Nazywanie Śląska, z perspektywy historycznej rdzennie polską ziemią czy rdzennie niemiecką ziemią jest oczywistym nadużyciem, o czym świadczy ta właśnie historia Śląska. Śląsk ponad 600 lat egzystował poza polskimi organizmami państwowymi i to nie na zasadzie, zaboru czy jakiejkolwiek aneksji, ale pełnej politycznej legalności. Stąd też potrójna orientacja narodowej przynależności Ślązaków. Natomiast wybory serca, choćby na przykładzie mej rodziny, wcale nie muszą się pokrywać z etnicznym pochodzeniem.

     Co tak naprawdę stoi na przeszkodzie pełnej emancypacji Śląska i Ślązaków?! Czy tradycyjne wszechpolskie sny o potędze, czy ciągle „obligatoryjna” germanofobia, czy wreszcie deprymująca arogancja każdej władzy, nawet tej na najniższym szczeblu?! Możliwe, że w polskiej mentalności dalej przeważa koncepcja potężnego państwa jednonarodowego, co jest nie tylko historycznym, ale i geopolitycznym anachronizmem. Nie jest to bowiem jedynym słusznym wyznacznikiem patriotyzmu. Nasi sąsiedzi, Niemcy, dawno pozbyli się resentymentów do czasu potęgi pruskiej Fryderyka Wielkiego, postawili na regionalizm, czego efektem jest jakże świetnie prosperująca koncepcja państwa federalnego.

    

    Ziemia śląska przestała już być atrakcyjnym kąskiem dla wszelkiej maści „zdobywców”, dokładnie i skutecznie wyszabrowana przez stary reżim, stoi na skraju ruiny. Któż ma tę ziemię odbudować, przywrócić jej blask i splendor jak nie jej rdzenni mieszkańcy oraz ci, którzy mimo innych swych korzeni, ziemię tę pokochali i w pełni identyfikują się ze Śląskiem i Ślązakami?!

                                                     

                                                                                                   

    Tym bardziej, że w przeszłości Śląsk miał doskonałą „prasę” u największych światowych autorytetów, toteż jego przyszłość powinna leżeć na sercu nie tylko Ślązakom!

Nie jest mym celem, aby powyższe moje dywagacje uważane były za jakieś specyficzne śląskie „gorzkie żale”. Śląsk i śląskość nadal stanowią w tym kraju problem do racjonalnego rozwiązania i to bez „wojny krzyżowej” czy potrząsania zardzewiałą szabelką.

A teraz  sama wielka przyjemność:

    Przecież dziś świętują nie tylko górnicy, ale przede wszystkim Drogie i Kochane nasze Solenizantki - BASIE !!!
Toteż składam Barbarom, Baśkom, Basieńkom i Basicom
Najgorętsze klaterowe życzenia i to omnipotentne:

                                             

Wszystkiego Nacudowniejszego!!!

 p.s. W tym poście nie chą mi się otworzyć pewne linki. Może spróbujemy tak:

etnolekt - http://pl.wikipedia.org/wiki/Etnolekt_śląski

historia Śląska - http://www.expolis.de/schlesien/texte/conrads_pl.html